Gıda Sektöründe 2025 Hedefleri ve İhracat Artışları
Gıda Sektöründe 2025 Hedefleri ve İhracat Artışları
Gıda sektörü 2025 yılına sipariş ve üretim artışıyla başladı. Hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamulleri sektörü, 2024 yılının aralık ayında 1 milyar 138 milyon dolar ile yıl içindeki en yüksek ihracatını gerçekleştirdi. İstanbul Sanayi Odası’nın verilerine göre, sektördeki yeni iş hacminin aralık ayında güçlü şekilde yükseldiği ve gıda sektöründe yeni siparişlerde olduğu gibi üretim tarafında da artış olduğu kaydedildi.
TİM Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri Sektör Kurulu Başkanı Ahmet Tiryakioğlu, “Hem talep hem de tedarik süreçlerindeki bu hareketliliği dengeli bir şekilde yönetmeye çalışıyoruz” dedi. Belirli ürün gruplarındaki fiyatlamalar üzerinde, bölgede devam eden savaşların da önemli bir etkisi olduğu belirtildi. Yurt içi ve yurt dışında firmaların ilgilendiği tüm gelişmeler yakından takip ediliyor.
İhracat Rakamları ve Pazar Dinamikleri
Bisküvi, buğday unu, makarna, bitkisel yağlar ile şekerli ve kakaolu ürünler başta olmak üzere temel gıda ürünlerini kapsayan hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamulleri sektöründe 2024 yılını, 11,9 milyar dolar seviyesinde ihracat yaparak geride bıraktılar. Tiryakioğlu, sektörlerinin Türkiye bitkisel ürün ihracatının yarıya yakınını gerçekleştirdiğini ve en fazla ihracat yapılan ülkelerin sırasıyla Irak, ABD ve Suriye olduğunu bildirdi.
Karadeniz ülkelerinin dünya tahıl üretiminin merkezi haline geldiği ve Türkiye’nin tahıl ticaretine yön veren birkaç ülkeden biri olma özelliğini koruduğu ifade edildi. Tiryakioğlu, “Savaş öncesinde neredeyse bizim iki katımız kadar buğday üreten Ukrayna’nın bu yılki üretimi 22 milyon tonla Türkiye’ye yakın seviyelerde” dedi. Diğer tarafta, 90 milyon tonun üzerinde buğday üreten Rusya, sadece son 4 ayda 20 milyon tonun üzerinde buğday ihraç ederek bir rekor kırdı.
Gıda Fiyatları ve Gelecek Beklentileri
Geçen yılın genelinde yüksek faiz ortamındaki daralma, temel bir ihtiyaç olarak gıdaya olan talebi etkilemedi. Tiryakioğlu, girdi fiyatlarında en yüksek maliyetin gıda sektöründe olduğu için gıda ürünleri fiyatlarındaki artış hızının arzu edilen ölçüde yavaşlamadığını belirtti. Ancak dünyadaki petrol bolluğuna bağlı olarak, enerji fiyatlarında bir iyileşme söz konusu olduğu aktarıldı.
Dünya Bankası'nın raporunda, bu durumun 2025’te küresel gıda fiyatlarını son 5 yılın en düşük seviyesine gerileteceğine işaret edildi. Tiryakioğlu, “Şu anki temel önceliklerimizden biri yurt içi üretim olmalı” dedi. TÜİK'e göre, 2024 yılı tahıl ürünleri üretiminde önceki yıla göre kısmi bir düşüş olabileceği öngörülüyor.
Suriye ile Ticaretin Önemi
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin 2024 yılında hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamulleri sektörünün toplam ihracatının yüzde 29,5’ini gerçekleştirdiği ve 3,4 milyar doların üzerinde kapattığı kaydedildi. Güneydoğu Anadolu Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Celal Kadooğlu, yeni dönemde Suriye’nin Gaziantep ve Şanlıurfa’da faaliyet gösteren birçok işletmenin canlanmasında önemli rol oynayacağını söyledi.
Kadooğlu, ihracatlarında miktar bazında yaşanan %26’nın üzerindeki azalışa rağmen, ortalama birim fiyatlarındaki yüzde 24’lük yükselişle 2024’ü değer bazında %8,5’lik bir düşüşle kapattıklarını belirtti. “2025’te sektör ihracatımız yaklaşık %7’lik bir yükselişle 12,5 milyar dolar seviyesini aşacağını tahmin ediyoruz” dedi.
Verimlilik ve Destekler
Geçen yılın sonbaharında bölgelerinde yağışlarda gözlenen azalmaya bağlı olarak hububat ekimlerinde aksamaların yaşandığı ve bu durumun üreticilerin tarımsal verimliliğe yönelik endişelerini artırdığına dikkat çekildi. Kadooğlu, “Hububat ekimlerini olumsuz etkileyen kuraklık, yeni yılın mahsulüne dair soru işaretleri doğuruyor” dedi. Küresel iklim değişikliğine bağlı sorunların çözümünde çiftçiye yönelik yeni desteklerin, bugüne kadar yapılan yatırımların verimliliğine de katkı sağlayacağı ifade edildi.
